💛 9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Tutku Yayınları 💚

💛 9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Tutku Yayınları 💚 Cevap anahtarı

Sayfa 45-51 Cevapları

 

1. ÜNİTE SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1) Aşağıdaki paragraftan yola çıkarak şıklarda verilen soruları yanıtlayınız.

Fizik bilimi; mekanik, termodinamik, elektromanyetizma, optik, katıhâl fiziği, atom fiziği, nükleer fizik, yüksek enerji ve plazma fiziği gibi alt dallardan oluşur. Bu alt dallardaki çalışmalar, mühendislik ve tıp alanları ile teknolojik gelişmelerde başlıca dayanak noktasıdır.

Buna göre;

a) Fizik biliminin prensiplerine dayalı çalışan tıp alanında kullanılmakta olan araç ve gereçlere örnekler veriniz.

Cevap: Görüntüleme cihazları, tıp alanında kullanılan araç ve gereçlere örnek verilebilir. Bazı görüntüleme cihazları:

- MR (manyetik rezonans) cihazı

- tomografi cihazı

- ultrason cihazı

 

b) Fizik biliminin prensiplerine dayalı çalışan ulaşım araçlarına örnekler veriniz.

Cevap: Bunlara örnek olarak otobüs, uçak, tren gibi araçları örnek verebiliriz. Bunlar motorlu veya elektrikli olabilmektedir. İki şekilde de fizik prensiplerinden faydalanılır. Motorlu olanlarında yakıtlardan elde edilen enerjiyle dönme kinetik enerjisi elde edilir. Bu tip uygulamalara fizik ilkeleri ile ulaşılmıştır.

 

c) Fizik biliminin prensiplerine dayalı çalışan ev araç ve gereçlerine örnekler vererek fiziğin hangi alt dalına ait çalışmaların ürünü olduğunu belirtiniz.

Cevap: Bunlara evlerimizde çalışan neredeyse bütün elektrikli aletleri örnek verebiliriz: televizyon, telefon, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, fırın, mikser, blender, su ısıtıcısı, elektrikli süpürge…

Özellikle hareketli aletlerde elektrik motorları bulunur. Bu aletler elektrik enerjisini alır ve dönme kinetik enerjisine dönüştürür.

Televizyon ve telefon gibi aletlerde ise LCD gibi görüntüleme teknolojilerinden yararlanılır. Bu aletler modern fiziğin teknolojideki uygulamalarına örnek olarak verilebilir.

Bu aletlerde fiziğin elektrik, manyetizma, Modern fizik gibi alt dalları kullanılır.

 

ç) Fizik biliminin termodinamik alt alanındaki çalışmalar sonucunda günlük hayatımıza girmiş araç ve gereçlere örnek veriniz.

Cevap: Termodinamik ısı ile ilgili çalışmalar yapar. Bunlara yalıtım, hal değişimi, genleşme gibi durumlar örnek verilebilir. Evlerimizde günlük hayatımızda kullandığımız termoslar termodinamik ile ilgili yapılan çalışmalarla üretilmiştir. Termosun içine konan madde dışarıyla ısı alışverişi çok az olduğu için soğuksa soğuk, sıcaksa sıcak kalır.

Bunun dışında klimalar, buzdolapları, dondurucular, elektrikli sobalar gibi ürünler de termodinamik kanunlarına göre çalışır.

 

d) Gözlük, dürbün, teleskop gibi araçlar fiziğin hangi alt dalına ait ürünlerdir?

Cevap: Optik: ışığın kırılması, yansıması ve girişimi bilgilerinden yararlanılarak mercek ve aynalar geliştirilen alt daldır. Geliştirilern bu ürünler en çok gözlüklerde, mikroskoplarda, teleskoplarda, fotoğraf makinelerinde vs. kullanılır.

Bu nedenle cevap optiktir

2) Skaler nicelikleri vektörel niceliklerden ayıran özellikler nedir?

Fizikte büyüklüğü, başlangıç noktası, yönü ve doğrultusu olan büyüklüklere vektörel büyüklük denir. Temel büyüklüklerden türetilmiştir ve skaler büyüklükten tek farkı, yönünün bulunmasıdır. Hız, ağırlık ve itme gibi büyüklükler vektörel büyüklüktür. Fizikte büyüklüklerin bir çoğu, vektörel büyüklüklere girer.

Temel büyüklüklerden türetilmiş büyüklüktür.

Sayı ve birimle birlikte mutlaka yönde olmak zorundadır.

Vektörler, yönlendirilmiş doğru parçasıyla gösterilir.

Skaler büyüklük nedir?

Fizikte büyüklüğü yalnızca bir sayı ve bir birimle ifade edilebilen büyüklüklere skaler büyüklük denir. Fizikteki temel büyüklükler skaler büyüklüklerdir. Sıcaklık, kütle, hacim ve zaman skaler büyüklüktür.

Yalnızca bir sayı ve bir birimle ifade edilebilen büyüklüklerdir.

Yönü yoktur.

Temel büyüklüklerdir.

3) Vektörel niceliklerde eşit vektör olma özellikleri nelerdir?

Eşit vektörler olma şartları:

- Aynı yönlü

- Aynı doğrultulu

- Aynı büyüklükteki vektörler eşit vektör olabilir.

Vektörler ile ilgili bilgi edinelim:

- Sayısal büyüklüğü ve yönü olan, bu iki nitelikle ifade edilebilen niceliklere “vektörel büyüklükler” denir.

- Vektörel büyüklüklere örnek verelim: Kuvvet, konum, hız, ivme…

- Bir vektör adlandırılırken o vektörü temsil eden bir harf seçilir ve üzerine ok işareti konulur.

- Vektörün büyüklüğü istenirse, burada yön dikkate alınmaz ve skaler bir sonuç elde edilir. Vektörün büyüklüğünü ifade ederken harf üzerine vektör konulmaz, veya harf üzeri vektörlü ifade mutlak değer içine alınır.

- Vektörler, başlangıç ve bitiş noktası, büyüklüğü, doğrultusu ve yönü olan bir ok ile ifade edilir.

- Buradaki ok, vektörün büyüklüğü ile orantılıdır ve vektör ile aynı yönlüdür.

- Bir vektörün negatifi (zıttı): Büyüklüğü ve doğrultusu eşit, yönü zıt vektörler birbirinin negatifidir, diğer bir değişle zıttıdır. Zıt vektörleri ifade etmek için iki vektörden biri seçilir ve önüne eksi işareti konulur.

- Vektörler taşınabilir. Fakat taşınırken büyüklük ve yön değiştirilmemelidir.

- Vektörler toplanabilir. Bunun için farklı yollar üretilmiştir: Paralelkenar yöntemi, uç uca ekleme yöntemi.

- Vektörler bileşenlerine ayrılabilir. Genellikle vektörler kartezyen koordinat düzlemi üzerimde dik bileşenlerine ayrılırlar.

- İki vektör arasındaki fark bulunabilir. Bunun için iki yöntem vardır: ya doğrudan çıkarma işlemi yapılır ya da çıkarma işlemi toplama işlemine benzetilerek yapılır.

4) Vektörel niceliklerde zıt vektör olma özellikleri nelerdir?

Sadece sayı ile ifade edilemeyen; belirli bir doğrultuya, yöne, şiddete ve uygulama noktasına sahip olan büyüklüklere vektörel büyüklük adı verilir. Bir vektörün (-) ile çarpılması sonucunda, o vektöre zıt bir vektör elde edilir. Başka bir ifade ile, büyüklüğü ve doğrultusu aynı fakat yönleri farklı olan vektörlere zıt vektörler denir.

Vektörler hakkında bazı bilgiler verelim.

⇒ İki vektörün toplamı ya da farkı, yine bir vektör belirtir.

⇒ Vektörlerde toplama değişme özelliği bulunur.

⇒ Bir vektörü skaler bir sayı ile çarpmak ya da bölmek, o vektörün büyüklüğünü o sayı ile çarpmak ya da bölmek anlamına gelir.

⇒ Bir vektör doğrultusu, yönü ve şiddeti değiştirilmeden farklı bir noktaya taşınabilir.

5) Temel ve türetilmiş büyüklüklere örnekler vererek aralarındaki farkı açıklayınız.

Temel büyüklükler yani

 

Kütle

Işık şiddeti

Sıcaklık

Akım şiddeti

Madde miktari

Uzunluk

Zaman

Bunlar başka büyüklüğe ihtiyaç kalmadan yapılabilen büyüklüklerdir ancak türetilmiş büyüklükler(adı üstünde) başka büyüklüklerden yararlanılarak elde edilir.

Örneğin hız = yol/zaman yani uzunluk/zaman iki tane temel büyüklukle elde edildi yani hız türetilmiş bunun dışında türetilmiş büyüklüklere ağırlık ivme vb eklenebilir

6) TÜBİTAK’ın vizyonu nedir? Açıklayınız.

TÜBİTAK vizyonu, “Toplumumuzun yaşam kalitesinin artmasına ve ülkemizin sürdürülebilir gelişmesine hizmet eden, bilim ve teknoloji alanlarında yenilikçi, yönlendirici, katılımcı ve paylaşımcı bir kurum olmak”;

B. Aşağıda verilen ifadelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

(Y) 1) Evrenin oluşumunu ve yapısını fizik bilimi incelerken atomun yapısını yalnızca kimya bilimi incelemektedir.

(D) 2) Fizik bilim dalı evrenin oluşumunu astronomi bilim dalı ile birlikte inceler.

(D) 3) Fiziğin alt dalı mekanik; statik, kinematik ve termodinamik bölümlerinden oluşur.

(D) 4) Elektriğin de manyetik maddeler gibi manyetik etkisi bulunmaktadır.

(Y) 5) Atom fiziği radyoaktif maddeleri ve yaptıkları ışımaları inceler.

(D) 6) Plazma fiziği tıp alanında kanser tedavisindeki cihazlarda kullanılır.

(D) 7) Archimedes, fizik biliminin yanı sıra felsefe ile de ilgilenen bilim insanlarından biridir.

(Y) 8) Temel büyüklüklerin bazıları vektöreldir.

(Y) 9) Kronometreler sürat ölçen araçlardır.

(D) 10) Vektörel büyüklükler sayı, birim ve yön ile eksiksiz tanımlanır.

C. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını yazınız.

1 sistem 6 kristal 11 endüstriyel 2 büyük patlama 7 lazer 12 radyoaktif
3 ışık 8 nükleer fizik 13 havacılık 4 yıldız 9 yön 14 parçacık fiziği
5 optik 10 küçük 15 Higgs bozonu

Ç. Aşağıdaki tabloyu, tabloda verilen büyüklüklerin taşıdığı özelliğine (+), taşımadığı özelliğine
(–) koyarak doldurunuz.

D. Aşağıdaki ifadeleri uygun terimlerle eşleştiriniz.
1 ç  2 a 3 f  4 e 5 d 6 c  7 b

E. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz

1 D 2 A 3 E 4 D 6 A 5 C 7 D 8 E 9 C 10 D 11 B

 

 

Sayfa 68 Cevapları

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını yazınız.

1) Bir cismin hacmini dolduran madde miktarına kütle denir.
2) Bir cismin boşlukta kapladığı yere hacim denir.
3) Kütle ve hacim maddenin ortak özelliğidir.
4) Özkütle aynı koşullarda maddenin ayırt edici özelliğidir.
5) Özkütle ebru sanatı gerçekleştirilirken kullanılan bir büyüklüktür.
6) Hacim türetilmiş bir büyüklüktür.
7) Kütle sıcaklık değişimlerinden etkilenmez iken hacim etkilenir.
8) Kral tacının saf altından yapılıp yapılmadığını ortaya çıkaran fizikçi Archimedes.
9) Hikmet Terazisi denilen terazisi ile kütle ölçümü sonra da özkütle tespiti yapan bilim insanı El Hazini
10) Hastane laboratuvarlarında santirüj cihazı ile özkütle değerlerine göre sıvıların ayrılması gerçekleştirilir.

Süreci Değerlendirelim 2-1  Cevapları

1 kütle 2 hacim 3 ortak 4 ayırt edici 5 ebru 6 türetilmiş 7 sıcaklık 8 Archimedes 9 El Hazini 10 santifüj

 

Sayfa 155 Cevabı

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını yazınız.

1) Barajlarda belirli bir yükseklikten düşen su kütlesinin ……potansiyel……….enerjisinden yararlanılır.
2) Flamanlı ampullerde…..ısı……..enerjisi ışık enerjisine dönüşür.
3) Akümülatörler……kimyasal…………enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür.
4) Rüzgâr türbinleri……hareket………enerjisinden elektrik enerjisi üretir.
5) İş miktarı……kuvvet….doğrultusunda alınan yola bağlıdır.
6) İş…….skaler……bir büyüklüktür.
7) Yola……dik……kuvvet iş yapmaz.
8) Watt.saniye ……..iş……… birimidir.
9) İşin yapılma hızına……..güç………..denir.
10) Hava moleküllerinin titreştirilmesi ile…..ses……….enerjisi oluşur.

Sayfa 164 Cevabı

1) Öteleme kinetik enerjisi cisimlerin kütle ve…….hız……değerlerine bağlıdır.
2) Kinetik enerji azalıyorsa cisim üzerine…..negatif……..net iş yapılmış demektir.
3) Cisim veya sistemlerin yer ve durumlarından dolayı sahip oldukları enerjiye….potansiyel…… enerji denir.
4) Yerin cisimlere uyguladığı çekim kuvvetine…..karşı…………. iş yapılmış ise potansiyel enerji artarak değişir.
5) Yay üzerine yapılan iş yayda ……enerji………..depolanmasına neden olur.
6) Esneklik potansiyel enerjisi birimi……..joule………
7) Kinetik ve potansiyel enerjiler toplamı……..mekanik…….enerji miktarını verir.
8) Yayın kalınlığı arttıkça kuvvete karşı gösterdiği…….direnç………artar.

Sayfa 167 Cevabı

Dünya’nın içinde bulunduğu sistemle gerçekleştirdiği ısı alışverişindeki denge ile küresel ısınma arasında bir ilişki olup olmadığını araştırınız. Araştırma yaparken Genel Ağ, kütüphane ve bilimsel makalelerden yararlanabilirsiniz. Araştırma sonuçlarınızı bir rapor hâline getirip etkileşimli tahta aracılığı ile arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Küresel ısınma, başlıca atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa verilen isimdir. Günümüzde iklimbilimciler (klimatolog)küresel ısınma konusunda hemfikirdirler.

Sayfa 169 Cevabı

Bir ucundan sabitleyeceğiniz bir yayı önüne bir kütle koyarak bir miktar sıkıştırıp serbest bırakınız. Kütle yatay düzlemde belirli bir yolun sonunda durduğunda mekanik enerji dönüşümü ve ısıya aktarılan enerji miktarını tartışınız. Cisim daha büyük kütleli olsaydı aynı yay aynı miktarda sıkıştırıldığında ısıya dönüşen miktar değişir miydi? Cismin duruncaya kadar aldığı yol değişir miydi?

• Cevap:

Evrenin toplam enerjisinin nasıl korunduğunu ve sabit olduğunu Genel Ağ, kütüphane ve bilimsel yayınlardan araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.

• Cevap: Enerjinin korunumu gündelik yaşamda da gözlemleyebileceğimiz şekilde fiziğin ve genel olarak da evrenin mutlak yasalarından birisidir. Kıvılcımlardan ateş oluştu. Ateş, -yanmadan hemen önce- olmayan ısı enerjisini ortaya çıkardı. Piller güç üretiyorlar. Nükleer bir bomba patlamaya sebep olur. Tüm bu durumlar basitçe enerjinin form değiştirdiği durumlardır. Hatta -paradoksik olarak görülen- karanlık enerji evrenin genişleyişine sebep oluyor.Aynı zamanda da termodinamiğin ilk yasası olarak bilinen “enerjinin korunumu yasası” kapalı bir sistemde -eğer dışarıdan bir artırma ya da azaltma etkisi uygulanmazsa- enerjinin o sistemde sabit kalacağını söyler. Evren de kendi içerisinde kapalı bir sistemdir, toplam enerji miktarı da daima sabittir.

Aşağıda parantez içindeki boşluklara verilen cümle doğru ise “D’’ yanlış ise “Y” yazınız.

• Cevap:

1) (D) Enerji bir türden diğerine dönüşüp bir sistemden diğerine aktarılabilir.
2) (D) Bir ampulde elektrik enerjisi harcanırken ısı ve ışık enerjisine dönüşüm gerçekleşmektedir.
3) (Y) Akümülatörlerde kimyasal enerji tüketilirken yalnızca elektrik ve ısı enerjilerine dönüşüm olur.
4) (D) Dalga santralleri mekanik enerjiden elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirir.
5) (Y) Güneş pilleri ışık enerjisinden ısı enerjisi üretirler.
6) (Y) Sürtünmesiz ortamlarda yerden belirli bir yükseklikten bırakılan cisimlerin yere düşerken mekanik enerjisi artar.
7) (D) Dış kuvvetlerin bulunmadığı sürtünmesiz ortamlarda cisimler veya sistemler için mekanik enerji sabittir.

Sayfa 175 Cevabı

Yukarıda bahsedilen türde bir makinenin icadı bilimin geldiği bu noktada şu aşamada mümkün müdür? Bu konuyu sınıf içinde tartışınız.

• Cevap:

Şekilde elektrik devresindeki motorda 1 saniyede harcanan elektrik enerjisi 7500 J iken, bu sürede ısıya dönüşen enerji 1500 J oluyor. Buna göre motorun veriminin % kaç olduğunu bulunuz.

• Cevap:

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını
yazınız.

• Cevap:

1) Canlılarda ….hücre……..faaliyetleri enerji ile gerçekleşir.
2) Vücudumuzun gereksinim duyduğu enerji; karbonhidrat, protein ve…..yağ……….gibi besinlerle alınır.
3) Yetişkin bir insanın dinlenme esnasında yalnızca yaşamını sürdürmesi için alması gereken enerjiye…..temel…………..enerji gereksinimi denir.
4) Sağlıklı beslenmede………besin-lif…..oranı yüksek besinler tüketilmelidir.
5) Bir makinede………..verim…….., makineye verilen enerji aynı iken alınan enerjinin artması ile artar.

Sayfa 184 Cevabı

Tabloda verilen enerji türlerinin çevresel etkilerini karşılaştırınız. Bir enerji türü belirtilen çevresel etkiyi gösteriyorsa karşısına (+), göstermiyorsa (-) işareti koyunuz.

• Cevap: Toprak Kirliliği – Gürültü – İklim Değişikliği – Radyasyon – Asit Yağmurları- Su Kirliliği

• Hidrolik:
• Güneş:
• Jeotermal:
• Rüzgâr:
• Hidrojen:
• Dalga:
• Biyokütle:

Sayfa 186 Cevabı

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını yazınız.

1) Nükleer enerji ……..yenilenemeyen……… enerji kaynaklarındandır.
2) Fosil yakıtların temelinde ……….güneş…….. enerjisi vardır.
3) Hidrolik enerji ………..kirlilik……. oluşturmaz.
4) Jeotermal enerji ……..ısı……….. enerjisidir.
5) Güneş enerjisi birim yüzeye düşen Güneş ışınları süreklilik göstermediğinden depolama gerektirir.
6) Fosil kaynaklar, su ve biyokütleden elde edilen ……hidrojen…………….enerjisi enerji taşıyıcısıdır.
7) Rüzgâr türbinlerinin kurulacağı tarlalar için …….rüzgâr atlası……………… çıkartılır.
8) Rüzgâr enerjisi için ………yakıt……………maliyeti gerekmez.
9) Biyokütle enerjisi için ………..selüloz…………., odun özü gibi yüksek enerji içerikli maddeler depolanır.
10) Enerji tasarrufu en ucuz yeni bir ……….enerji……. kaynağı olur.

Sayfa 188 Cevabı

1) 30 N ağırlığındaki bir taş, yerden 15 m yükseklikteki K noktasından yatay olarak fırlatıldığında şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasına düşmektedir.
Taş, yere düşünceye kadar yer çekimi kuvvetinin yaptığı iş kaç J’dür?

• Cevap: 450 J

2.Şekildeki yatay düzlemde hareketli cisim K noktasından 3v, L noktasından v hızıyla geçip M noktasında durmaktadır. Buna göre KL arasında ısıya dönüşen enerjinin LM arasında ısıya dönüşen enerjiye oranını bulunuz.

• Cevap: 8

3.Şekildeki sürtünmeli yolun K noktasında durmakta olan cisim, yola paralel sabit F kuvveti ile L noktasına kadar çekiliyor. Cisim N noktasında durduğuna göre Fs kuvvetinin kaç F olduğunu bulunuz. (Noktalar eşit aralıklıdır.)

• Cevap: F/3

4. X ve Y küreleri şekildeki gibi asılıyor. X ve Y kürelerinin yere göre potansiyel enerjileri birbirine eşittir. mX Buna göre X ve Y kürelerinin kütlelerinin oranı..kaçtır?

• Cevap: 5/6

Sayfa 189 Cevabı

5) Şekil I’deki cisim durmakta iken F büyüklüğündeki kuvvetle x kadar, Şekil Il’de cisim durmakta iken 2F büyüklüğündeki kuvvetle 2x kadar çekiliyor. Bu yolların sonunda cisimlerin kinetik enerjileri sırasıyla E1 ve E2 olduğuna göre oranı kaçtır? (Sürtünmeler önemsenmiyor.)

• Cevap: 1/4

6) Şekildeki yalnız LM arası sürtünmeli yatay yolun K noktasında durmakta olan cisme sabit F büyüklüğünde kuvvet M noktasına kadar uygulanıyor. L noktasından E kinetik enerjisi ile geçen cismin sürtünme kuvvetinin F/2 büyüklükte olduğu LM yolunun M noktasında kinetik enerjisinin kaç E olduğunu bulunuz. I KL I = I LM I

• Cevap: 3E/2

7) Bir vinç motoru 50 kg kütleli bir yükü 15 s’de 18 m yüksekliğe sabit hızla çıkarıyor. Buna göre vinç motorunun gücü kaç W’tır? (Yer çekimi ivmesi g = 10 m/s2 alınız.)

• Cevap: 600

8) Şekildeki sürtünmesiz ortamda yerden 4h yükseklikteki K seviyesinden serbest bırakılan cismin bu seviyede yere göre mekanik enerjisi E’dir. Buna göre cismin yerden h yükseklikteki L seviyesinde kinetik enerjisinin kaç E olduğunu bulunuz.

• Cevap: 3E/4

Sayfa 190 Cevabı

B. Aşağıda verilen ifadelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Cevap:

1) (Y) Bir cisme kuvvet uygulandığında bilimsel anlamda mutlaka iş yapılır.
2) (D) Kaynağı doğadan olan rüzgâr, Güneş, hidrolik (su) gibi enerji türlerine yenilenebilir enerji denir.
3) (D) Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş, sistemler için kayıp enerjiye eşittir.
4) (Y) Yenilenebilir enerji kaynaklarının dezavantajı yoktur.
5) (D) Vücudumuzun çalışması için gerekli enerjiyi besinlerden temin ederiz.
6) (D) Birim zamanda harcanan enerji, güç olarak tanımlanır.
7) (Y) Çekim potansiyel enerjisi cisimlerin yerden yüksekliğine bağlı değildir.
8) (Y) Biyokütle, yenilenemez enerji kaynaklarındandır.
9) (D) Rüzgâr türbinlerinde hareket enerjisi, elektrik enerjisine dönüşür.
10) (D) A sınıfı cihazlar enerji tasarrufu yüksek cihazlardır.
C. Aşağıda verilen cümlelerde noktalı yerleri kutu içerisindeki kelimelerden uygun olanı ile tamamlayınız.
1) İş,….skaler….bir büyüklüktür.
2) Enerji olmadan……iş……….yapılamaz.
3) Bir cisme uygulanan kuvvetin yapacağı iş, cismin…….mekanik………..enerjisindeki değişmeye neden olur.
4) İşin ne kadar çabuk yapılabildiğini……..güç…….kavramıyla anlayabiliriz.
5) …yerçekimi……karşı yapılan iş W = m • g • h ile bulunur.
6) Hızlanan bir otomobilin…..kinetik………enerjisi artar.
7) Yapısında karbon bulunan doğal gaz, kömür ve petrol gibi çevreye zararlı salınımları olan enerji kaynakları…..yenilenemez……enerji kaynaklarıdır.
8) Bir makineden alınan gücün, makineye verilen güce oranı………verim…..verir.
9) Enerji kaynakları…….yenilenebilir……..ve yenilenemez olmak üzere ikiye ayrılır.
10) İlk enerjiyi verdikten sonra sürekli çalışan makinelere……….devir-daim………………makineleri denir.

Sayfa 191 Cevabı

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1)
I. Yola dik kuvvet, iş yapmaz.
II. İş miktarı, kuvvetin aldırdığı yol ile ters orantılıdır.
III. Düşey doğrultudaki kuvvetler iş yapabilir. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: C

2.Şekil I, II, III’teki m, 2m ve 4m kütleli cisimlere yola paralel F büyüklüğündeki kuvvetler Ax yolu boyunca uygulanıyor. Buna göre bu kuvvetlerin Ax yollarında yaptığı işler W1, W2, W3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

• Cevap: E

3.Şekil I ve II’deki 2m ve m kütleli K, L cisimleri yola paralel uygulanan F ve 2F büyüklüğündeki kuvvetlerin etkisinde sabit v ve 2v büyüklüğünde hızlarla hareket ediyor.
Buna göre cisimler üzerine harcanan güçlerin oranı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 8

• Cevap: D

Sayfa 192 Cevabı

4) Şekilde konum-zaman grafiği verilen 2m, 4m ve m kütleli K, L, M cisimleri doğrusal yörüngede hareketli iken enerjileri Ek, El ve Em dir.
Buna göre EK, EL ve EM arasında nasıl bir ilişki vardır?

• Cevap: C

5.Şekildeki yatay düzlemin K noktasında durmakta olan cisim yola paralel F büyüklüğündeki kuvvet ile harekete geçiriliyor. Kuvvet, L noktasına kadar uygulandığında cismin bu noktadaki kinetik enerjisi E, F kuvvetinin yaptığı iş 3E oluyor.
Buna göre sürtünme kuvvetinin büyüklüğü kaç F’dir

• Cevap: C

6) Şekilde düşey kesiti verilen KLM yolunun yerden h yükseklikteki K noktasından 80 J’lük kinetik enerjiyle geçen cismin M noktasında kinetik enerjisi 120 J oluyor.

• Cevap: B

Sayfa 193 Cevabı

7) E kinetik enerjisine sahip bir cisim şekilde düşey kesiti verilen OKLMN yolunun O noktasından geçerek N noktasına ulaşıyor. Buna göre cismin kinetik enerjisi hangi yollar arasında kesinlikle azalmıştır?

• Cevap: B

8) Homojen K ve L prizmaları eşit ağırlıktadır. Şekil 1’deki K cisminin yere göre potansiyel enerjisi E iken L cismi alınarak Şekil 2’deki gibi K’nin üzerine konuyor.

• Cevap: E

9) Şekilde düşey kesiti verilen sürtünmesiz yolun K noktasında vK büyüklüğünde hıza sahip olan cisim, L noktasına kadar yola paralel F kuvveti etkisinde çekildiğinde L noktasından vL büyüklüğünde hızla geçiyor.
Buna göre
I. Cismin potansiyel enerjisindeki azalma, kinetik enerjisindeki artışa eşittir.
II. Cismin L noktasındaki kinetik enerjisi, K noktasındakinden büyüktür.
III. Cismin mekanik enerjisi artmıştır.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: D

Sayfa 194 Cevabı

10) Şekil 1 ve 2’deki eşit kütleli K, L cisimleri yatay düzlemde verilen konumlardan v büyüklüğünde hızlarla geçip x ve 2x yollarını alarak duruyorlar.
Buna göre
I. Her iki yolda da ısıya dönüşen enerjiler eşittir.
II. K cismine etkiyen sürtünme kuvveti, L cismine etkiyen sürtünme kuvvetinden büyüktür.
III. Cisimlerin birim zamandaki hız değişimleri eşittir. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B ) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: C

11) Şekilde düşey kesiti verilen yolun K noktasından 8 m/s hızla geçen 2 kg kütleli cismin yerden 1 m yükseklikteki L noktasında hızının büyüklüğü 4 m/s olup M noktasında durmaktadır.

• Cevap: A

12) Şekildeki sürtünmesiz sistem, verilen konumdan serbest bırakılıyor. L cismi yere çarptığında,
I. Sistemin potansiyel enerjisi mgh kadar azalır.
II. L cisminin kinetik enerjisi K’nin kinetik enerjisinin iki katıdır.
III. Sistemin mekanik enerji değeri 3 mgh’dir. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

• Cevap: E

Sayfa 195 Cevabı

13) Aşağıdakilerden hangisi bir otomobilin çalışmaya başladığı esnada aküdeki enerji dönüşüm sırası olabilir?
A) Kimyasal ^ Elektrik ^ Mekanik
B) Elektrik ^ Kimyasal ^ Isı
C) Isı ^ Işık ^ Hareket
D) Mekanik ^ Elektrik ^ Isı
E) Elektrik ^ Kimyasal ^ Işık

• Cevap: A

14) Uranyum elementi nükleer enerji kaynağıdır. Nükleer enerjiden elektrik enerjisine dönüşüm aşağıdakilerden hangisinde doğru sırasıyla verilmiştir?
A) Çekirdek enerjisi ^ Isı ^ Mekanik ^ Elektrik
B) Çekirdek enerjisi ^ Mekanik ^ Işık ^ Elektrik
C) Çekirdek enerjisi ^ Mekanik ^ Isı ^ Elektrik
D) Çekirdek enerjisi ^ Kimyasal enerji ^ Işık ^ Elektrik
E) Çekirdek enerjisi ^ Kimyasal ^ Isı ^ Elektrik

• Cevap: A

15)
I. Rüzgâr
II. Doğal gaz
III. Petrol
IV. Su
Yukarıda verilen enerji kaynaklarından hangisi ya da hangileri fosil enerji kaynaklarındandır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: D

16)
I. Mekanik enerji azalarak değiştiğinde negatif iş yapılmış olmalıdır.
II. Bir sisteme verilen enerji, sistemden alınan enerjiden daha büyük olamaz.
III. Esnek cisimlerde depo edilen enerji kütle çekim potansiyel enerjisine dönüşemez.
Yukarıda verilen yargılardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: A

Sayfa 197 Cevabı

• Hastalandığınızda ateşinizi ölçen araç vücut sıcaklığınızı ölçtüğüne göre ısı ne olmalıdır? 8. sınıf bilgilerinizi anımsamaya çalışarak tartışınız.

• Cevap:Sıcaklık: Bir maddeyi oluşturan taneciklerden birinin ortalama hareket(kinetik) enerjisini ifade den bir değerdir. Sıcaklık, enerji değildir. Termometre ile ölçülür.Isı: Sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen enerjinin adıdır. Bu durumda sıcaklıkları eşit iki madde arasında ısı aktarımı gerçekleşmez. İki maddeden birinin sıcaklığının diğerinden farklı olması halinde, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye enerji aktarılır.

• Günlük hayatta kullandığınız oda sıcaklığını ölçen termometreler her ortam için kullanılabilir mi? Örneğin bu termometreler ile çok yüksek sıcaklıktaki bir sanayi fırınının sıcaklığını ölçmek mümkün müdür ?

• Cevap: Oda sıcaklığını ölçen termometreler, yüksek sıcaklıklarda işe yaramaz. Bunun için örneğin yüksek sıcaklıklar çalışan fırınlar için daha gelişmiş termometreler kullanılır. Oda sıcaklığını ölçmek için kullanılan termometreler, bu fırınlarda işe yaramaz hale gelir ve özelliğini kaybeder.

• Eşit kütleli her madde aynı ısı enerjisini aldığında aynı sıcaklık değişimini gösterebilir mi?

• Cevap: Eşit kütleli her madde aynı ısı enerjisini aldığında sıcaklık değişimi sıcaklık değişimi öz ısı etkenine göre değişmektedir. Öz ısı maddenin özelliklerine göre değişmektedir. Öz ısı, maddenin özelliklerine göre farklı değerlerde olabilir. Kütleler eşit, ısı enerjisi eşit olduğunda bu durum öz ısı bağıntısına göre değişir. Bu maddenin sahip olduğu özelliğe göre değişir.

• Maddenin hâl değişimi her madde için aynı sıcaklıklarda mı yoksa farklı sıcaklıklarda mı gerçekleşir? Bu sıcaklıklar maddeyi ayırt etmek de kullanılabilir mi?

• Cevap:

Sabit kalanlar
Hal değişimi esnasında maddelerin kütlesi, sıcaklığı ve kinetik enerjisi değişmez.

Hal değişimi esnasında maddeye verilen ya da alınan ısı, iç enerji değişmesine rağmen, sıcaklık değişimine neden olmaz. Yalnızca fiziksel özelliğinde (hal) değişim yaşanır.
Değişenler
Hal değişimi süresince maddenin hacmi, özkütlesi ve potansiyel enerjisi değişir.

• Bardağa koyduğunuz çay neden bir süre sonra soğur? Bu durum maddeler arasında ne tür bir alışveriş olduğunu düşündürür?

• Cevap: Isı alışverişi,iki madde arasında temas kurması ile sıcak olan madde soğuk olan maddeye ısı vererek ısıtırken,soğuk bir madde sıcak maddeye soğukluk vererek ısısını kaybettirmektedir.Bu olaylara biz ” ısı alışverişi ” deriz.souya dönecek olursak çay ilk hali sıcaktır.Havanın veya odanın soğuk olmasıyla bir müddet sonra soğuk olan hava sıcak olan çayı soğukluk uygulayarak çayın soğumasına neden olur.Isı alışverişi esnasında çay soğur.Yani çay sıcaklığını,ısısını kaybeder.Bu yüzden soğur.

• Günlük hayatta binalarda mantolama işleminin yapıldığını, soğuk bölgelerde de küçük pencereli yapıların inşa edildiğini görmekteyiz. Bu örneklerdeki uygulamalar ile ne amaçlanmıştır?

• Cevap: Günlük hayatımızda dünyanın günlük ve yıllık hareketleri dolayısıyla oluşan ve değişerek meydana gelen ısı ve sıcaklık değişimlerinden etkilenmemek için çeşitli özel maddeler kullanılarak enerji kaybının yaşanmamasına ve dengelenmesini sağlamada bazı yöntemler kullanılmaktadır. Binalarda mantolama ve küçük pencere sistemlerinin kullanılması, ısı ve sıcaklık değişimleri nedeniyle soğuma olaylarından en az şekilde etkilenmek ve ısı kaybının yaşanmasını engelleyerek enerji tasarrufu sağlayıp az enerji ile çok ısı elde etmek için kullanılmaktadır. Böylelikle ısı ve sıcaklık dengesi sağlanmış olur.

Sayfa 206 Cevabı

Soru: Suyun öz ısısının büyük olmasının günlük hayatta bize sağladığı faydalar neler olabilir? Araştırarak arkadaşlarınıza sınıf içinde sunum yapınız.

• Cevap: Suyun öz ısısının yüksek olması vücudun hemen ısınmasını ve soğumasını önlemede yardımcıdır. Suyun öz ısısının yüksek olması, vücudun hemen ısınmasını ve soğumasını önlemede yardımcıdır. Kimyasal tepkimeler sonucu açığa çıkan ısı vücut sıvılarına aktarılır. Deri yüzeyinden buharlaşma, radyasyon, iletme ile fazla ısı su yardımı ile vücuttan çevreye verilir. Suyun deriden buharlaşması vücudun serinlemesini sağlayan bir mekanizmadır. Bunun bir sonucu olarak vücut sıcaklığı sabit bir seviyede tutulmaktadır.

Sayfa 207 Cevabı

1) Maddenin her hâlinde ..tanecikler…. hareketlidir.
2) Hareket hâlindeki madde taneciklerinin kinetik ve potansiyel enerjileri toplamına……iç………enerji denir.
3) …….sıcaklık……………maddeyi oluşturan taneciklerin ortalama kinetik enerji ölçüsüdür.
4) Isı maddenin iç enerjisindeki………değişim………………..
5) -80 °C‘luk bir sıcaklık, sıvısı……..cıva……………..olan bir termometre ile ölçülemez.
6) Cıvalı termometrelerin ölçemediği yüksek sıcaklıklar ……metal……. termometreler ile ölçülür.
7) Maddenin birim kütlesinin sıcaklığını 1 C artırmak için gerekli ısı miktarına …..öz ısı….. denir.
8) Yemek pişirme kaplarında kapların tutulacak sap kısımları öz ısısı maddelerden ….yüksek…. yapılır.
9) Isıtma amaçlı kullanılan yağlı radyatörlerde öz ısısı………düşük…….sıvı kullanılır.
10) Isı sığası maddenin……..kütle………….değerine bağlıdır.

Sayfa 217 Cevabı

1) Madde katı, sıvı, gaz ve……….plazma………hâlinde bulunur.
2) Katının belirli bir basınçta sıvıya dönüştüğü sıcaklığa……..erime…….noktası denir.
3) Saf bir maddenin aynı ortamda erime noktası……..donma………noktasına eşittir.

Sayfa 218 Cevabı

4) Erime sıcaklığındaki bir katının birim kütlesini sıvı hâle geçirmek için verilmesi gereken enerjiye ….erime ısısı…. denir.
5) Sıvı yüzeyinden………..buharlaşma……….her sıcaklıkta gerçekleşebilir.
6) Hâl değişimleri gerçekleşirken…….sıcaklık……..sabit kalır.
7) Açık hava basıncı azaldıkça suyun………..kaynama………..sıcaklığı düşer.
8) Katının erimeden buharlaşmasına……süblimleşme………..denir.
9) Bir maddenin temas ettiği maddelerle, ortam sıcaklığı ile eşit sıcaklığa geçişine…….ısıl denge………..denir.
10) Isı alışverişi yapan,…..ısı sığası…..eşit iki maddenin sıcaklık değişimleri de eşit olur.

Sayfa 220 Cevabı

Soru: Çatılara konulan güneş enerjili su ısıtma sistemlerinin çalışma şeklini araştırarak edindiğiniz bilgileri sınıf ortamında arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap:

Sayfa 227 Cevabı

Soru: Isı yalıtımı sadece binalarda mı uygulanır? Isı yalıtımının uygulandığı yerlere günlük hayattan örnekler veriniz. Bu uygulamalarda ne tür yalıtım malzemeleri kullanıldığını araştırınız.

• Cevap: Isı yalıtımı: bir hacimdeki istenen ortam sıcaklığının, hacmi çevreleyen çevre sıcaklığından en az etkilenmesi için yapılan uygulamalara denilmektedir. Dolayısıyla ısı yalıtımı   farklı   sıcaklıktaki   iki   hacim arasındaki ısı alışverişini sınırlamak ve ısı kayıp ve kazançlarını azaltmak amacıyla kullanılmaktadır.Isı daima yüksek sıcaklıktaki kaynaktan daha düşük sıcaklıktaki kaynağa transfer olmak istemektedir. Bu ise belirli sıcaklıkta tutulmak istenen hacimden, çevre ortama doğru ısı kaybı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla gereksiz enerji kaybı ortaya çıkmaktadır. Uygulamada istenmeyen bu durumun mümkün mertebe azaltılması gerekmektedir. Bu amaçla çok değişik özelliklere sahip bulunan, ısı iletim katsayısı düşük malzemeler ısı yalıtım maddesi olarak kullanılmaktadır.
• Çatı, duvar ve pencerelerde yalıtım malzemeleri kullanılır.

Sayfa 233 Cevabı

Küresel ısınmaya karşı alınacak tedbirleri araştırınız ve buna yönelik bir proje hazırlayınız. Araştırma sonucunda geliştirdiğiniz projenizi poster, broşür veya elektronik sunu ile sınıf içerisinde tanıtınız. 

• Cevap: KÜRESEL ISINMA İÇİN ALINABİLECEK TEDBİRLER

Biz neler yapabiliriz?

•  Enerji dostu ampuller kullanılmalı.
•  Televizyonlar bekleme konumunda bırakılmamalı.
•  Doğru ışıklandırma kullanılmalı.
•  Klima yerine vantilatör kullanılmalı.
•  Evler ısı kaybına karşı yalıtılmalı.
•  Eşyalar, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirilmeli.

Su kaynaklarının kıtlığı da bir başka önemli sorun. Ancak, alınabilecek önlemler de yok değil.

•  Diş fırçalama, bulaşık yıkama, traş esnasında musluk açık bırakılmamalı.
•  Daha az su tüketen yeni teknoloji klozetler kullanılmalı.
•  Klozetlere asılan temizleme maddeleri kullanılmamalı.
•  Çamaşır suyu tüketimi en aza indirilmeli.
•  Akan tesisatlar onarılmalı.
•  Hortumla sulama ve yıkama yapılmamalı.
•  Suyu, kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanılmalı.

Çevre örgütleri, tüketicileri ulaşım sektörü konusunda da uyarıyor.
Bu sektör, yenilenemeyen enerji kaynaklarının baş tüketicisi ve sektörde kullanılan gazların emisyonları, hava kirliliğine, iklim değişikliklerine neden oluyor.

•  Toplu taşıma araçları tercih edilmeli.
•  Kısa mesafelere arabayla gitmek yerine, yürümeli.
•  Kurşunsuz benzin tüketen araçlar tercih edilmeli.
•  Aracın taşıma kapasitesi aşılmamalı.
•  Uzun duraklamalarda aracın kontağı kapatılmalı.

Soru: Aşağıda yay ayraçların içindeki boşluklara verilen cümle doğru ise ”D’’ yanlış ise ‘’Y’’ yazınız.

• Cevap:

1) (D) Isı enerjisinin bir tanecikten diğerine çarpmalar sonucunda aktarılmasına ısının iletim yolu ile yayılması denir.
2) (D) Katı bir maddede tanecikler arası uzaklık arttıkça maddenin ısı iletim kalitesi düşer.
3) (D) Akışkanlardaki taneciklerin yer değiştirmesi sonucunda kendilerinin giderek ısıyı aktarmasına konveksiyon ile yayılma denir.
4) (Y) Kalorifer peteğinin odayı ısıtması ısının yalnızca konveksiyon ile yayılması sonucu gerçekleşmektedir.
5) (D) Isının yayılması için maddesel ortama gereksinim yoktur.
6) (Y) Termosların iç ve dış yüzeylerinin parlak olması konveksiyon akımlarını önlemek içindir.
7) (D) Isı iletim hızı arttıkça ısı kaybı azalır.
8) (Y) Ortamlar arasındaki temas yüzeyinin artması ısı iletim hızını azaltır.
9) (D) Atmosferdeki bazı gazların yüksek dalga boylu ışınları emerek tutması sonucunda atmosferin ısınmasına sera etkisi denir.
10) (D) Sera gazlarının atmosferde artması küresel ısınmaya neden olur.

Sayfa 239 Cevabı

Soru: Katı ve sıvıların genleşmesinin ve büzülmesinin günlük hayatta oluşturduğu avantaj ve dezavantajların neler olduğunu araştırarak sınıf ortamında tartışınız.

• Cevap: Büzülme, bir maddenin ısı vererek enerji kaybı oluşturması ve taneciklerinin birbirine daha da yaklaşması olayıdır. Katı, sıvı ve gazlarda genleşme ve büzülme görülür.Katılarda genleşme ve büzülme,Katı maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk yok denecek kadar azdır. Fakat ısı alıp veya verdiklerinde bu boşluk artar veya azalır. Bu durumda katılarda genleşme ve büzülme görülür.
  Sıvılarda genleşme ve büzülme,
  Sıvıların belli bir şekli olmadığı için belli bir hacme sahip kaplarda bulunan sıvılarda ısı alışverişi sonucunda tanecikler arasındaki boşluklar değişir. Genleşme ve büzüşme meydana gelir.
  Gazlarda genleşme ve büzülme,
  Gazlar genleşir ve büzüşür, hemen her gazda bu özellik vardır. Bu bir balonda daha iyi görülür. Balonun hacmi azaldıkça büzülür, arttıkça genleşir. Büzülüp genleşen havadır.

Suyun da çoğu sıvı gibi donarken hacmi azalsaydı göl ve denizlerde meydana gelen değişimlerden başka hangi sonuçları olurdu? Araştırarak elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Su, sıvı bir madde olarak ısı aldığında buharlaşır, ısı verdiğinde ise soğumaya başlar ve katı hale gelerek buz tutar. Suyun buz haline gelmesi durumunda mikro boşluklar oluşur. Suya özgü olan bu durum nedeniyle suyun donunca hacmi artar ve buz, suda yüzmeye başlar ya da üste çıkar. Bu yoğunluğunun da azaldığını göstermektedir. Suyun da çoğu sıvı gibi donarken hacmi azalsaydı, deniz ve göllerde buzun dibe çökmesi söz konusu olurdu. Böyle bir durumda deniz ve göllerdeki canlılık faaliyetleri sona erer. 

Sayfa 240 Cevabı

Soru: Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını yazınız.
1) Isı alan maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi artarken tanecikler arası……….çekim kuvveti……….azalır.
2) Sıcaklık artışı sonucunda bir maddenin taneciklerinin birbirinden uzaklaşması dolayısıyla boyutlarının artmasına……genleşme…….denir.
3) Genleşme…..katı……….maddeler için ayırt edici özelliktir.
4) Miktarı ve basıncı sabit tutulan bütün………gazlar……….aynı sıcaklık değişiminde eşit miktarda genleşirler.
5) Elektrikli şofben, ütü, evlerdeki radyatör türü ısıtıcılar içlerinde…..termostat…….bulunduran araçlardır.
6) Sıcaklığı kontrol altına alarak sabit bir değerde tutmak için kullanılan termostatlarda…….metal………. çifti bulunur.
7) Sıcak hava balonlarının yükselmesinde balonda genleşen havanın……..öz kütle……….değerinin azalması sağlar.
8) Suyun yüzeyden donması +4 °C’tan 0 °C’a soğutulurken özkütlesinin ………azalma……….göstermesinin sonucudur.
9) +4 C’ta su molekülünde…….hacim……..en küçük değerindedir.
10) Sıvılar genel olarak…….soğutulma………..sonucunda hacimleri küçüldüğünden kendi katılarını yüzdüremezler.

Sayfa 241 Cevabı

1) İç enerji, ısı ve sıcaklık kavramları arasında nasıl bir ilişki vardır?

• Cevap: Sıcaklık ve ısı aynı şey değildir. Isı, maddenin toplam iç enerjisidir. Bir maddedeki parçacıkların toplam kinetik enerjisine o maddenin iç enerjisi veyahut ısısı denir. Bir maddenin iç enerjisi, o maddenin kütlesine olduğu kadar sıcaklığına da bağlıdır. Şimdi bir yüzme havuzu ve bir bardak su ele alalım. Her birindeki suyun sıcaklık derecesi aynı olsun. Hangisi daha çok ısı enerjisine sahiptir? Yüzme havuzundaki suyun kütlesi daha fazladır. Kütlesi daha büyük havuzda daha çok sayıda su parçacıkları vardır. Çok sayıda parçacık ise daha çok toplam kinetik enerjiye sahiptir.

2) Çok düşük ve çok yüksek sıcaklıkları ölçmek için ne tür termometreler kullanmak gerekir?

• Cevap: çok yüksek sıcaklıkları ölçmek için metal termometreler kullanılır. Çok düşük sıcaklıkları ölçmek için gazlı termometreler kullanılır

3) Saf bir katının sıcaklık-ısı değişimi grafikteki gibidir. Katının öz ısısı 1 J/g°C, erime ısısı 70 J/g olduğu bilinmektedir. Bu bilgilerle katının erime sıcaklığı (T) bulunabilir mi?

• Cevap: Bulunur.

4. Grafik 10 g arı X katısının dakikada 100 kalori veren bir ısıtıcı ile ısıtılmasına ilişkin sıcaklık-za- man değişimini göstermektedir. Buna göre bu maddenin katı hâldeki öz ısısı, sıvı hâldeki öz ısısı, erime ısısı ve buharlaşma ısısı niceliklerinden hangileri bulunabilir?

• Cevap: Hepsi bulunur.

5) Aşağıdaki soruları verilen tabloyu kullanarak yanıtlayınız.
a) Bu maddelerden hangileri 0 °C’ta katı hâldedir?

• Cevap: a) Lve R

b) Bu maddelerden hangileri 25 °C’ta sıvı hâldedir?

• Cevap: b) X ve Y,

c) Bu maddelerden hangileri 100 °C’ta gaz ya da buhar hâlindedir?

• Cevap: c) Y ve Z

Sayfa 242 Cevabı

6) Şekilde grafik m gram su ile 3m gram yağın karıştırılmasına ilişkin sıcaklığın zamanla değişimini göstermektedir. Grafikteki değerlere göre sıvıların öz ısı değerlerinin büyüklüklerini karşılaştırınız.

• Cevap: C_su = 2c_yağ

7) Bir miktar su içine sıcaklığı sudan yüksek olan bir metal parçası atılıp bir süre bekleniyor. Su ve metalin son sıcaklıkları, ısı alışverişleri hakkında ne söyleyebilirsiniz?

• Cevap: Metal ısı verir, su ısı alır. Son sıcaklıkları eşit olur.

8) Gerçek sıcaklık ve hissedilen sıcaklık ne demektir? Açıklayınız. Hissedilen sıcaklık hangi faktörlerden etkilenir?

• Cevap:

9) Sera etkisi ve küresel ısınma ne demektir? Küresel ısınmanın nedenleri nelerdir?

• Cevap:

10.Şekildeki AB metal çubuğu X ve Y metallerinden oluşmuştur. X ve Y metallerinin uzunlukları ve kütleleri eşittir. Uzama katsayıları mX > mY dir. Destek üzerinde dengede olan bu sistem
a) Daha sıcak bir yere
b) Daha soğuk bir yere
götürüldüğünde denge bozulur mu? Açıklayınız.

• Cevap:

11) Suyun genleşmesinde görülen düzensizliğin ne tür yararları vardır? Açıklayınız.

Cevap:

• Suyun genleşmesi diğer maddelerin genleşmesi gibi olsaydı sıcaklık 0 derece ve altına indiğinde tüm deniz ve göllerin tamamen donmaları gerekirdi. Buz kalıbı haline gelen sularda yaşamın tamamen sonu gelirdi
• Donan su buz haline gelir ve buz sudan hafif olduğundan batmaz. Bu nedenle suyun genleşmesi sırasında görülen anormal durum dünyadaki ani ısı değişimlerini de engeller. Çünkü suya batmayan buz tabakası alt tarafındaki suyun sıcaklığının sabit kalmasını sağlar
• Suyun genleşmesi buzun suya batacak kadar ağır olmasına yol açsaydı dünyada bulunan tüm suların bir seferde donmasına neden olurdu. Suyun genleşmesi bu bakımdan dünyada buzul devrinin tekrar yaşanmasına neden olurdu
• Suyun genleşmesinde görülen özellik suyun termal iletkenlik derecesi ile de ilgilidir. Suyun iletkenliği bilinen diğer tüm sıvılardan 4 kat daha fazladır
• Suyun genleşmesi sırasında görülen anormallik suyun üstten başlayarak donmasına yol açar. Bu farklılık sularda yaşayan canlıların sıcaklık değişimlerinden etkilenmeden belirli derinliklerden itibaren yaşamalarını sağlar
• Suyun genleşmesi için verilmesi gereken termal ısı diğer sıvıların çoğundan yüksektir
• Suyun üstten donma özelliği denizlerin ve göllerin üst tabakalarının buzla kaplı olmasına rağmen buz tabakasından sonra suyun sıvı olarak kalmasını sağlar. Bu özellik suyun genleşmesi özelliğine bağlı olarak gerçekleşir

12) Kalorifer peteklerinin geniş olmasının arabalarda radyatör düzeneği veya buzdolabı gibi cihazların peteklerinin geniş ve oluklu kanallar biçiminde tasarlanmasının nedeni ne olabilir? Açıklayınız.

• Cevap:

Sayfa 243 Cevabı

Soru: B. Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri kutu içerisindeki kelimelerden uygun olanı ile tamamlayınız.

Cevap:

1) Sıcaklık, maddeyi oluşturan taneciklerin ortalama……….kinetik…………enerjisiyle orantılı bir büyüklüktür.
2) Sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerji türüne…….ısı………..denir.
3) Suyun donma noktasını 32 olarak kabul eden termometre…….fahrenheit…………..termometresidir.
4) Çok yüksek sıcaklık değerlerini ölçmek için………..sıvılı……………..termometreler kullanılmaz.
5) SI birim sistemine göre ısı birimi………..joule…………..
6) Birim kütlenin sıcaklığını 1 °C değiştiren ısıya……..öz ısı…………..denir.
7) Katı hâlden sıvı hâle geçme olayına………erime…………..denir.
8) Suyun öz kütlesi +4 °C’ta en…………büyük…………
9) Kömür sobası odayı etkin olarak………konveksiyon………………yoluyla ısıtır.
10) Pencerelerin çift camlı olması……..ısı yalıtımı………sağlar.
11) Bardağa dökülen sıcak çayın bardağı çatlatmasının nedeni……genleşme…………
12) Atmosferde bulunan su buharı, CO2, CH4 ve O3…….doğal sera gazları……………olarak bilinmektedir.

C. Aşağıda verilen ifadelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Cevap:

1) (Y) Bir maddenin hâl değiştirmesi için kesinlikle ısı alması gerekir.
2) (D) Işıma yoluyla ısı aktarımı için maddesel bir ortama ihtiyaç yoktur.
3) (D) 30 °C’taki su ile 70 °C’taki suyu karıştırdığımızda karışımın sıcaklığı 69 °C olabilir.
4) (D) Tahta, metale göre ısı iletimini daha uzun sürede tamamlar.
5) (D) Yemek karıştırırken tahta kaşık kullanılmasının sebebi ısı iletiminin engellenmesidir.
6) (D) Metal çiftleri, metallerin farklı genleşmelerinden yararlanılarak yapılır.
7) (D) Gazların genleşme katsayıları birbirine eşittir.
8) (Y) Hissedilen sıcaklık ile gerçek sıcaklık her zaman birbirine eşittir.
9) (Y) Genleşme katsayısı katı, sıvı ve gazlar için ayırt edici özelliktir.
10) (D) Yangın alarm düzeneğinde metal çifti bulunur.
11) (D) Sera gazlarının atmosferde artması küresel ısınmaya neden olur.

Sayfa 244 Cevabı

Soru:
1.Şekildeki K ve L kaplarında sıcaklıkları birbirine eşit olan aynı tür sıvı vardır.
K’deki sıvının kütlesi L’deki sıvının kütlesinden daha küçük olduğuna göre bu sıvıların
I. Moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi,
II. Moleküllerinin ortalama hızları,
III. İç enerjisi
niceliklerinden hangisi ya da hangileri birbirine eşittir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

• Cevap: D

2.X, Y, Z katılarının ısıtılmasına ilişkin bilgiler yukarıda verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Hepsi aynı maddedir.
B) Hepsi birbirinden farklıdır.
C) X ile Y aynı olabilir, Z farklı maddedir.
D) X ile Z aynı olabilir, Y farklı maddedir.
E) Y ile Z aynı olabilir, X farklı maddedir.

• Cevap: C

3) Suyun donma noktasını 40 °X olarak gösteren bir X termometresi, sıcaklığı 50 °C olan bir maddenin sıcaklığını 70 °X olarak gösteriyor.
Buna göre bu termometre, sıcaklığı 80 °C olan bir maddenin sıcaklığını kaç °X gösterir?
A) 80 B) 86 C) 88 D) 90 E) 98

• Cevap: C

Sayfa 245 Cevabı

4.Tabloda X, Y ve Z maddelerinin erime ve kaynama noktaları verilmiştir.
Buna göre -15 °C ile 90 °C arasındaki sıcaklık değişiminde hangi madde ya da maddelerin katı, sıvı ve gaz hâllerinin üçü de gözlenir?
A) Yalnız X B) Yalnız Z C) X ve Y D) Y ve Z E) X ve Z

• Cevap: B

5) Bir maddenin sıcaklık-zaman grafiği şekildeki gibi verilmiştir.
Buna göre, hangi zaman aralığında maddenin bir kısmı katı, bir kısmı sıvı hâldedir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

• Cevap: B

6)
I. Donma noktasındaki bir sıvı
II. Kaynama noktasındaki bir sıvı
III. Erime noktasındaki bir katı
Yukarıdaki madde hâllerinin hangisi ya da hangilerinde bir miktar ısı kaybedilince hâl değişimi gözlenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: A

7) Sıcaklıkları farklı olan X ve Y maddeleri, birbirine dokunacak biçimde konulunca X’in sıcaklığı artmakta, Y’nin sıcaklığı ise değişmemektedir. Buna göre
I. X maddesinin iç enerjisi artmaktadır.
II. Y maddesi hâl değiştirmektedir.
III. Y maddesi başlangıçta katı hâldedir.
yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: C

Sayfa 246 Cevabı

8) 20 °C’ta sıvı hâlde bulunan K maddesinin sıcaklık-za- man grafiği şekildeki gibidir. Grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) 10. dakikada K maddesi sıvıdır.
B) K’nin kaynama noktası 70 °C’tur.
C) K’nin donma noktası 0 °C’tur.
D) K maddesi 5 dakikada sıvı hâlden gaz hâline geçmiştir.
E) K’nin erime sıcaklığı -10 °C olabilir.

• Cevap: C

9) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Isının iletim ve konveksiyon yoluyla yayılması için maddesel ortam gerekir.
B) Güneş enerjisi Dünya’ya ışıma yoluyla ulaşır.
C) Koyu renkli yüzeyler daha fazla ışıma yapar.
D) Isı, sıcaklığı yüksek olan ortamdan düşük olan ortama doğru akar.
E) Işıma etkisinden korunmak için açık renkli giysiler giyilmelidir.

• Cevap: C

10.Şekildeki tabloya göre ilk sıcaklıkları t olan K, L ve M maddeleri için
I. L ve M aynı maddedir.
II. K’nin ısı sığası, L ve M’ninkinden büyüktür.
III. Eşit ısı verildiğinde en çok K’nin sıcaklığı artar. yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

• Cevap: B

11) X ve Y maddelerinin sıcaklık-ısı grafikleri şekildeki gibi verilmiştir. (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?
A) Aynı ısı verildiğinde X’in sıcaklığı Y’den daha çok değişir.
B) Aynı miktar ısı verildiği anda sıcaklıkları eşit miktarda değişir.
C) Kütleleri eşitse X’in öz ısısı daha küçüktür.
D) Öz ısıları eşitse Y’nin kütlesi daha büyüktür.
E) X ve Y’nin ısı sığaları farklıdır.

• Cevap: B

Sayfa 247 Cevabı

12) Kütlesi 10 g olan bir X maddesinin sıcaklık-ısı grafiği şekildeki gibidir. Bu grafiğin eğimi neyi verir?
A) X’in öz ısısını
B) X’in sıcaklığındaki değişmeyi
C) X’in ısı kapasitesini
D) X’in aldığı ısı miktarını
E) X’in erime ya da buharlaşma ısısını

• Cevap: C

13) Aşağıdaki olaylardan hangisi küresel ısınmayı artırıcı bir faktör değildir?
A) Fabrikaların atık gazları
B) Canlıların solunumla verdiği karbondioksit gazı
C) Kömür yakılması sonucu oluşan atık gazlar
D) Doğal gaz yakılması sonucu oluşan atık gazlar
E) Yeşil bitkilerin fotosentez yapması

• Cevap: E

14) Küresel ısınma sonucunda,
I. Buzulların erimesi
II. Büyük göç hareketlerinin meydana gelmesi
III. Büyük kasırgaların oluşumu
gibi olayların hangisi ya da hangilerinin yaşanması beklenmektedir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: E

15Aynı maddeden yapılmış eşit boydaki metal K, L, M çubuklarının sıcaklıkları tK 2 tL 2 tM d’r- Çubuklar üst üste konarak bir süre beklenirse aşağıdaki değişimlerden hangisinin gerçekleşmesi kesinlikle beklenmelidir?
I. K’nin boyu kısalır.
II. L’nin boyu uzar.
III. M’nin boyu uzar.
A) Yalnız I B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III

• Cevap: D

Sayfa 249 Cevabı

• Elektron sayısı proton sayısına eşit olmayan atomlardan oluşmuş bir cisim nasıl adlandırılabilir?

• Cevap: Elektron sayısı ile proton sayısı atomun kimliğini oluşturan unsurlardır. Proton sayısı değişmez. Değişen elektron sayısı atomların bağ kurmasını sağlar. Böylece proton sayısı ile elektron sayısının aynı olmadığı durumlar da olmaktadır. Elektron sayısı proton sayısına eşit olmayan atomlardan oluşan bir cisim iyon olarak adlandırılmaktadır. İyonlar pozitif ya da negatif yüklü olabilirler. İyonlar atom halde de olabilir.

• Cisimleri iletken ve yalıtkan diye ayırırken hangi özelliklerine bakılmaktadır?

• Cevap: Elektriği ileten maddelere iletken maddeler denir. Elektriği iletmeyen maddelere de yalıtkan maddeler denmektedir. İletken madde elektriği bir yerden başka bir yere iletir ve elektron yapısı ona göredir. Yalıtkan madde kararlı bir madde olarak elektron yapısına göre elektriği iletmemektedir.İletken ve yalıtkan maddelerin kullanım alanları da farklı farklıdır. Bu nedenle birçok endüstri alanında bu maddeler kullanılmaktadır.

• Bir cismin yüklü olup olmadığını gösterebilecek bir araç var mıdır? Bu araç yük cinsini tayin edebilir mi?

• Cevap: Bir cismin yüklü olup olmadığını gösterebilecek bir araç olarak elektroskop kullanılmaktadır. Elektroskop, topuzu ve yaprakları olan yük dağılımına göre yapraklarının açılıp kapandığı bir araçtır. Bu araç yük cinsini yapraklarının açılıp kapanmasına göre tayin eder ve nötr olduğu için cismin yüklü olduğu tür de ortaya çıkar. Elektriklenme sonucunda cisimler yük alır veya verir.

• Yüklü bir cisim tekrar yüksüz hâle getirilebilir mi? Elektrikli cihazlar, prizler neden toprak bağlantılıdır?

• Cevap: Yüklü bir cisim tekrar yüksüz bir hale gelebilir. Yüklü bir cismin nötr bir madde ile temasında yük geçişi yaşanır. Yüklü bir cisim toprakla temas ettiğinde de nötr olabilir. Pirizlerdeki topraklama sistemi, fazla elektrik yükünün boşaltılması için gerekli olan sistemi oluşturmaktadır.

• Günlük hayatta elektriklenmiş cisim olarak adlandırdığımız cisimler arasında bir kuvvet olduğunu söyleyebilir misiniz? Bu kuvvet nelerden etkilenir? Öğrendiğiniz temel kuvvetlerden hangisidir?

• Cevap:

• Yüklerin etkisini gösterdiği bir bölgeden söz edilebilir mi? Bu bölgenin oluşumu nelerden etkilenir?

• Cevap:

Sayfa 256 Cevabı

Soru: Bulutların neden elektriklendiğini araştırarak ileri sürülen kuramları arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Bulutların neden elektriklendiği konusu çeşitli biçimlerde açıklanmıştır. Bilim insanlarından çoğu, yükselen bir hava tabakası içine düşen damlacıklardan büyük olanların artı (pozitif), küçüklerin de eksi (negatif) elektrikle yüklendiğini ileri sürmektedir. Bu olay çağlayanlarda yapılan deneylerle ispat edilmiştir. Elektrikli bulutların yükselen sıcak hava tabakalarının bulunduğu yerlerde oluşmuş olması da bu kuramı ispatlamaktadır.
  Bir başka kurama göre de, atmosferin her santimetre kübünde 1.000 pozitif, 800 negatif iyon vardır. Bu küçük iyonların sayıları atmosferin elektrikli tabakalarında daha da artar. Bu durumda pozitif iyonlar yere doğru inerken negatif iyonlar da yeryüzünden yükselmeye başlarlar. Yağmur bulutları bu iyonlar yüzünden elektriklenmiş olur. Bu elektriklenme sonunda da yıldırım meydana gelir.

Sayfa 263 Cevabı

Soru: Şekildeki yalıtkan iplere asılı eşit ağırlıktaki kürelerden K(+), L(-) yüklü olup M yüksüzdür. Bu kürelerin altında (+) yüklü özdeş X, Y, Z küreleri bulunmakta iken iplerdeki gerilme kuvvetleri TK, TL ve TM büyüklüğündedir. X, Y, Z küreleri kaldırılırsa iplerdeki gerilme kuvvetleri nasıl değişir?

• Cevap: Artar, azalır, azalır.

Sayfa 285 Cevabı

1) Sürtünme ile elektriklenme özelliklerini açıklayınız.

• Cevap: Sürtünme ile elektriklenme belli maddelerin başka maddeler ile sürtünme teması sonrası elektriksel olarak yüklü hale geldiği dokunma ile elektriklenmenin bir türüdür. Camın kürkle sürtünmesi ya da saçın taranması sürtünme ile elektriklenmeyi sağlar. Günlük hayattaki çoğu statik elektrik durumu sürtünme ile elektriklenme çeşitidir. Oluşturulmuş kutupluluk ve yüklerin kuvvetliliği yüzey pürüzlüğü, sıcaklık, gerilme ve diğer özelliklere bağlı olarak maddeden maddeye değişmektedir.

2) Dokunma ile elektriklenme neden iletken cisimler arasında gerçekleşir açıklayınız.

• Cevap: İletken cisimler birbirlerine dokundurulduğunda aralarında yük alışverişi olur. Böylece toplam yük cisimler arasında paylaşılır. Yüklerin paylaşımı tamamen birbirine dokundurulan cisimlerin fiziksel ve geometrik yapısına bağlıdır. Örneğin, küresel cisimler birbirine dokundurulduğunda toplam yük küresel cisimlerin yarıçapı ile doğru orantılı olarak paylaşılır.

a) Yüklü bir cisim özdeş başka bir cisme dokundurulursa başlangıçtaki net yükü aralarında eşit şekilde paylaşırlar.
b) Yüklü bir cisim aynı cins elekrikle yüklü başka bir cisme dokundurulduğunda, cisimlerin yük kapasitelerine göre üç durum oluşabilir.
c) Yüklü bir cisim zıt cins elektrikle yüklü başka bir özdeş cisme dokundurulduğundan yine cisimlerin yük kapasitelerine göre üç durum olabilir.
3) Elektriksel iletken ve yalıtkan cisimlerin yapılarını karşılaştırınız.

• Cevap: Elektriksel İletken : elektriği iletme özelliğine sahiptir.
  Yalıtkan : elektriği iletme özelliğine sahip değildir. Elektriği iletmez.

4) Topraklanmış nötr K ve L cisimleri iletkendir. L cisminin yanına şekildeki gibi negatif (-) elektrikle yüklü levha yaklaştırılıyor. Bir süre sonra önce toprak bağlantısı kesilip daha sonra negatif (-) elektrikle yüklü levha uzaklaştırılıyor. Bu durumda K ve L levhalarının yük dağılımını çizerek gösteriniz.

• Cevap: K (+), L nötr durumda

5.Şekildeki r ve 3r yarıçaplı K, L iletken kürelerinin yükleri -2q ve +18q’dur. Küreler yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokundurulduğunda hangi küreden diğerine ne kadar yük geçer?

• Cevap: K’den L’ye – 6q yükü geçer

6.Özdeş K, L ve M kürelerinin yük miktarları +q kadar olup K ve L küreleri birbirine dokunmakta iken +q yüklü M küresi şekildeki gibi L küresine yaklaştırılıyor. Yük hareketi tamamlandığında kürelerin yük miktarlarını büyükten küçüğe sıralayınız.

• Cevap: q_K > q_M > q_L

7) Negatif yüklü bir elektroskopa yüklü bir K cismi yaklaştırıldığında elektroskop yaprakları biraz kapanmaktadır. Buna göre K cismi elektroskopa dokundurulsaydı elektroskopun yük cinsi neler olabilirdi? Bu durumda elektroskopun nötr olma durumundan söz edilebilir mi? Açıklayınız.

• Cevap: (+) veya (–) veya nötr olabilir. Nötr olması için elektroskop yükü ile K’nin yününün eşit miktarda olması gerekir.

Sayfa 286 Cevabı

8.Şekildeki içi boş silindirik cismin K dış, L iç yüzleri olup L yüzü bir iletkenle topraklanmıştır. +q yüklü bir cisim silindirik cismin içerisine dokundurulmadan yalıtkan bir iple tutularak sarkıtılıyor. Bu durumda yük hareketi bittiğinde K ve L yüzlerinin yükü için ne söylenebilir? Açıklayınız.

• Cevap: L (–), K nötr

9.Şekildeki yükleri +q ve +5q olan özdeş küreler verilen konumlarında iken birbirlerini F şiddetinde kuvvetle itmektedir. Bu küreler yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokundurulup yük alışverişi bittiğinde aynı yerlerine konuyor. Bu durumda birbirlerine uyguladıkları elektriksel kuvvet şiddetinin kaç F olduğunu bulunuz.

• Cevap: 9F/5

10.K, L ve M kürelerinin yükleri qK, qL ve qM olup elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir. Buna göre kürelerin yük cinsleri ne olmalıdır?

• Cevap: K(+) , L(–), M(+)

Sayfa 287 Cevabı

B. Aşağıda verilen cümlelerde noktalı yerleri kutu içerisindeki kelimelerden uygun olanı ile tamamlayınız.
Cevap:
1) Pozitif ve negatif olmak üzere iki çeşit elektrik yükünün bulunduğunu……Benjamin Franklin……………bulmuştur.
2) Elektron sayısı proton sayısına eşit bir atoma……..nötr………atom denir.
3) Elektron ve…..proton……….eşit yük miktarına sahiptir.
4) Elektron kaybetmiş veya fazladan elektronu bulunan atomlardan oluşmuş cisme …………yüklü………..cisim denir.
5) Elektron fazlalığı bulunan atomlardan oluşan cisme…………negatif………..yüklü cisim denir.
6) Yüklenmeler yalnızca……..elektron………….alışverişi ile oluşur.
7) Cisimler yüklü olmadan da………elektriklenmiş…..cisim özelliği taşıyabilir.
8) Limonlu su………..iletken………….sıvılar arasında yer alır.
9) Elektriksel iletken cisimlerde yükler iletken cismin…..yüzeyinde………..bulunur.
10) Bir noktanın……elektriksel alan…………. şiddeti o noktada birim yüke etkiyen elektriksel kuvvet şiddetidir.
C. Aşağıda verilen ifadelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Cevap:

1) (D) Proton fazlalığı olan atomlardan oluşmuş cisim pozitif yüklüdür.
2) (D) Her ikisi de (+) veya her ikisi de (-) yüklü cisimler birbirine dokundurulduğunda aralarında elektron alışverişi olmayabilir.
3) (D) Etki ile elektriklenmede cisimler arasında elektron alışverişi olmaz.
4) (D) Nötr bir cisim yüklü bir cisim tarafından çekilir.
5) (Y) Elektroskop cisimlerin yük miktarını ölçer.
6) (Y) Elektroskop topuzu yüklü iken yapraklar nötr olamaz.

Sayfa 288 Cevabı

7) (Y) Elektroskop dokunma ile elektriklendiğinde yaprakları kesinlikle negatif yüklüdür.
8) (D) 6,25 • 1018 tane elektron yükü 1 coulombluk yük miktarını gösterir.
9) (Y) Elektriksel alan yönü negatif birim yüke etkiyen elektriksel kuvvet yönüdür.
10) (D) Elektriksel alan çizgileri pozitif yükten dışa doğru yönlenmiştir.
1.Yalıtkan bir zemin üzerine şekildeki gibi yerleştirilen iletken nötr K ve L levhalarından, K levhasına negatif (-) yüklü bir cisim dokundurulup ayrılıyor.
Buna göre levhalar üzerindeki yük dağılımı aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

• Cevap: C

2) Yükü q olan A iletken küresi, yükü -5q olan B iletken küresine dokundurulup ayrılıyor.
A’nın son yükü +4q olduğuna göre, başlangıçtaki yükü, kaç q’dur?
A) 3 B) 5 C) 8
D)11 E)13

• Cevap: D

Sayfa 289 Cevabı

3.Şekildeki 2r, r ve 3r yarıçaplı nötr iletken K, L ve M küreleri birbirine dokunmaktayken (-) yüklü X cismi K küresine dokundurulup uzaklaştırılıyor. Küreler bundan sonra birbirinden ayrıldığında K küresi -4q yüküne sahip olduğuna göre L ve M kürelerinin yükleri aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

• Cevap: A

4.Şekildeki (+) yüklü X cismi birbirine dokunmakta olan r, 2r ve 3r yarıçaplı nötr kürelerden K’ye yaklaştırılarak S anahtarı kapatılıyor. Anahtar kapalı iken küreler birbirinden ayrılırsa yük cinsleri aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

• Cevap: B

Sayfa 290 Cevabı

5.Şekildeki özdeş yüklü K ve L elektroskoplarından L elektroskopunun yükü -4q olup yaprakları arasındaki açı 0’dır. S anahtarı kapatıldığında L elektroskopunun yaprakları önce kapanıp sonra tekrar açılıyor. Son durumda L’nin yaprakları arasındaki açı yine 0 olduğuna göre K elektroskopunun anahtar kapatılmadan önceki yükü nedir?
A) 16q B) 12q C) -12q D) -8q E) +8q

• Cevap: B

6) Şekildeki iletken içi boş nötr K küresine (-) yüklü iletken L küresi yalıtkan bir iple bağlanarak içeriden dokunduruluyor. Yük hareketi tamamlandığında K ve L’nin yükleri aşağıdakilerden hangisi gibi olur?

• Cevap: D

7) Şekildeki yalıtkan bir iple asılı qK yüklü K küresinin altına qL yüklü L küresi tutulduğunda ipteki gerilme kuvveti (T) artmakta, qM yüklü M küresi tutulduğunda ise azalmaktadır

• Cevap: C

Sayfa 291 Cevabı

8) Şekildeki içi boş K iletken silindirinin içerisine (+) yüklü L cismi sarkıtılarak silindir iç kısmından toprağa bağlanıyor. Sistem bu konumda iken K silindirinin iç ve dış yüzeylerinin elektrik yük cinsleri ne olur?

• Cevap: D

9) Şekildeki nötr elektroskopun topuzuna (+) yüklü K cismi yaklaştırılınca elektroskop elektrikleniyor. Bundan sonra S anahtarı kapatılarak toprak bağlantısı sağlanırsa
I. Yapraklar tamamen kapanır.
II. Toprağa (-) yük akışı olur.
III. Önce S anahtarı açılır, sonra K cismi uzaklaştırılırsa elektroskop (-) yüklü hale geçer.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğru olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III

• Cevap: E

10) Şekildeki yüklü X ve Y iletken küreleri birbirini eşit büyüklükte elektriksel kuvvetle itmektedir. Buna göre yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III

• Cevap: A

Sayfa 292 Cevabı

11.Şekildeki + qX ve qY yüklü X, Y küreleri yalıtkan sürtünmesiz yatay düzlemde dengede iken ipteki gerilme kuvveti T büyüklüğündedir. Y küresine elektrikle yüklü iletken bir cisim dokundurulup çekildiğinde ipteki gerilme kuvveti T’nin arttığı görülüyor.
Buna göre
I. Y küresi dokundurulan cisme (-) yük vermiştir.
II. Y küresi dokundurulan cisimden (+) yük almıştır.
III. Y küresi önce nötrlenip sonra tekrar yüklenmiştir. yargılarından hengisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

• Cevap: A

12.Şekildeki +Q yüklü küresel cismin merkezinden d ve 2d uzaklıklardaki K, L noktalarının elektriksel alanları için aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?

• Cevap: D

13.Şekildeki -Q yüklü cismin K noktasında oluşturduğu elektriksel alan ile ilgili,
I. -x yönündedir.
II. K noktasına yerleştirilecek -q yüküne etkiyen elektriksel kuvvet bu noktanın elektriksel alan vektörü ile aynı yönlüdür.
III. K noktasına yerleştirilecek yük miktarı K noktasının elektriksel alan şiddetini değiştirmez. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III

• Cevap: E

Sayfa 293 Cevabı

14.Şekil 1’deki nötr iletken K cismi yalıtkan ipe bağlı iken yüklü iletken L cismi şekil 2’deki gibi yaklaştırılıyor. K cismi L cismine çekilip dokunduğunda Şekil 3’teki gibi itiliyor. Bu olaydan,
I. Etki ile elektriklenmenin varlığı
II. Dokunma ile elektriklenmenin varlığı
III. Elektriksel kuvvetin uzaklığın karesi ile ters orantılı olduğu sonuçlarından hangileri çıkarılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

• Cevap: C

15.Şekildeki yalıtkan sürtünmesiz yatay düzlemdeki – qX , + qY , – qZ yüklü küreler dengededir. Buna göre kürelerin yüklerinin büyüklükleri arasındaki ilişki nedir?

• Cevap: E

16) Şekildeki 3r ve 4r yarıçaplı K ve L iletken küreleri +6q ve +8q yüklüdür. Küreler yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokunduruluyor. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğru olur?
A) K’den L’ye -2q yükü geçer.
B) L’den K’ye -3q yükü geçer.
C) K’den L’ye -3q yükü geçer.
D) K’den L’ye -q yükü geçer.
E) Küreler arasında yük geçişi olmaz.

• Cevap: E

Sayfa 294 Cevabı

17) Şekildeki (+) yüklü elektroskopa yüklü iletken X cismi yaklaştırıldığında yaprakların daha çok açıldığı gözlemleniyor. yargılarından hangisi ya da hangileri doğru olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

• Cevap: C

18.Şekildeki K, O ve L noktaları qX ve qY yüklü parçacıklarının bulunduğu doğrultu üzerindedir. O noktasında elektriksel alan şiddeti sıfır olduğuna göre
I. qx = qY dir.
II. K ve L noktalarındaki elektriksel alan şiddetleri eşit büyüklüktedir.
III. Yüklü parçacıkların yerleri kendi aralarında değiştirilirse O noktasında elektriksel alan oluşur. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III

• Cevap: C

19.Özdeş, iletken içi boş K, L, M küreleri +2q yüklüdür. -q yüklü cisimlerden biri bu kürelerden K’nin içine sarkıtılırken L küresinin içine ve M küresinin dışına dokundurulmaktadır. Yük hareketi bittiğinde K, L ve M kürelerinin yükleri qK, qL ve qM arasındaki ilişki nasıl olur?

• Cevap: B